De kans dat je als kippenhouder in aanmerking komt met wormen is vrij groot. Wormen komen bij kippen namelijk veel voor. Wormen zijn parasieten die leven in het spijsverteringsstelsel van je kip. Daar planten ze zich voort en leven ze van de voedingsstoffen die eigenlijk voor je kip bedoeld zijn. Kippen met wormen worden mager, groeien langzaam, hebben afwijkende mest, krijgen een blekere kam en lellen en worden steeds zieker. Als jij als kippenhouder weet hoe je wormen kan herkennen en behandelen voorkom je grote uitbraken.
Hoe krijgt een kip wormen?
Kort door de bocht: ze eten een wormeneitje op. Een kip kan door allerlei verschillende manieren een wormeneitje binnen krijgen. Ze kunnen bijvoorbeeld besmette poep van een tuinvogel of een andere (nieuwe) kip opeten. Maar dit kan ook gebeuren doordat de kip een insect op eet die wormeieren draagt. Dit kunnen allerlei dieren zijn, denk aan regenwormen, slakken, sprinkhaan, vlieg of een kikker. Een gezonde kip kan dat wel aan. Veel gezonde kippen hebben namelijk een paar wormen in zich. Zolang het lichaam van de kip gezond is, krijgen wormen niet de kans om te gaan nestelen en is er niks aan de hand. Maar als kippen ziek worden of gestrest raken, krijgen ze een verminderde weerstand waardoor de wormen de kans kunnen krijgen om zich te nestelen. Vanaf dat moment worden wormen een probleem voor je kip, want waar één worm het fijn heeft, worden er al snel nog 1000- en geboren. Wormen in een kip zijn voor een gezonde kip dus geen probleem, maar bij een kip met een verminderde weerstand pakken de wormen hun kans om in de kip een nieuwe familie te beginnen.
Lang niet alle wormen eitjes die de kip via de mest uitpoept zijn meteen al besmettelijk. In sommige gevallen hebben de eieren die via de mest zijn uitgepoept eerst tijd nodig om te rijpen. Dit kan wel een maand duren. Sommige soorten kunnen rijpen in bodembedekkers, anderen hebben daar insecten zoals regenwormen of vliegen voor nodig. Pas als de wormeneitjes rijp zijn, zijn ze besmettelijk.
5 soorten wormen + symptomen & behandeling
1. De Grote spoelworm: is een van de meest voorkomende wormsoorten bij kippen in de tuin. Ze kunnen wel 12 centimeter lang worden! Je kunt deze op spaghettislierten lijkende wormen vaak zien in de mest en bij een heftige besmetting zelfs in de eieren. Grote spoelwormen leven in de dunne darm en eten half verteerd voedsel van je kip op. Verder beschadigen ze de darmwand en kunnen ze een verstopping in de darmen veroorzaken. Volwassen spoelwormen leggen tot wel 200.000 eitjes per dag. Als de wormeneitjes via de mest worden uitgepoept duurt het ongeveer twee weken voordat ze besmettelijk zijn voor de andere kippen. Bij warme en vochtige omstandigheden rijpen de eitjes sneller.
> Symptomen: onverteerd voedsel in de mest, gebrek aan eetlust, diarree, bloedarmoede, hangende vleugels, onverzorgd verenkleed, zichtbare wormen in de mest, depressieve indruk.
> Behandelen: Ontwormer van De Kippenclub. Onze Ontwormer doodt de grote spoelwormen in je kip.
Op de foto is mest van een kip met een Grote spoelworm besmetting te zien. Je ziet de wormen duidelijk zitten. Je ziet ook darmslijmvlies (rood) als gevolg van de wormen die de darmwand hebben beschadigd.
2. De kleine spoelworm: is ongeveer 1,5 cm groot, leeft in de blindedarm en is meestal niet schadelijk. De kleine spoelworm komt heel vaak voor bij kippen en is moeilijk om uit te roeien. De eitjes van de worm kunnen namelijk een aantal weken blijven leven in de grond, tot een andere kip ze weer opeet en het weer opnieuw begint. Deze worm komt daardoor vaak voor in te volle kippenhokken.
> Symptomen: gewichtsafname, onrustiger dan normaal.
> Behandeling: Ontwormer van De Kippenclub. Onze Ontwormer doodt de kleine spoelwormen in je kip.
Op de foto is mest van een kip met een kleine spoelworm besmetting te zien. Je ziet de wormen duidelijk zitten.
3. De haarworm: is de kleinste worm bij kippen. De naam is gepast gekozen omdat deze wormen op haren lijken: het zijn hele dunne, draadachtige wormen van ongeveer 1 centimeter. Ze zijn vanwege hun kleine formaat meestal niet met het blote oog te zien. Een haarworm besmetting is voor een kip gevaarlijker dan een spoelwormenbesmetting. Ze leven in verschillende lichaamsdelen van de kip: krop, slokdarm, dunne darm, blindedarm. Hier hechten ze aan het darmslijmvlies waardoor ernstige en plotselinge symptomen optreden. Kippen kunnen al flink ziek worden van een infectie met 14 haarwormen. Haarwormen kunnen zich sneller voortplanten dan andere wormsoorten, daarom is het belangrijk om snel te handelen bij de volgende symptomen.
> Symptomen: zitten in elkaar gedoken, moeilijk slikken, minder eetlust, bloederige diarree, zwarte mest, snelle vermagering.
> Behandeling: Ontwormer van De Kippenclub. Onze Ontwormer doodt de haarwormen in je kip.
4. De gaapworm: leeft in de luchtpijp en zorgt voor opvallende symptomen zoals gapen en hoesten. De gaapworm is een worm die zijn tanden vastklemt in de luchtpijp van je kip. Hierdoor worden je kippen erg benauwd en kunnen ze bloed gaan hoesten. Als je niks doet aan een gaapworm infectie, stikt je kip in de grote hoeveelheid wormen in de luchtpijp. Dit komt doordat de kippen de wormen los proberen te maken. Het is dus belangrijk om snel te handelen bij deze symptomen. De eitjes kunnen wel 3 jaar lang overleven als ze worden opgegeten door regenwormen, slakken, vliegen en kevers.
> Symptomen: gaapbewegingen, rochelend geluid, niesen, hoesten bloed op, happen naar lucht.
> Behandeling: Ontwormer van De Kippenclub. Onze Ontwormer doodt de gaapwormen in je kip.
Video van een kip met gaapwormen (geluid aan!)
Dit bloed hoesten kippen met gaapwormen op.
5. De lintworm: heeft zoals de naam al doet vermoeden de vorm van een lint en kan wel 25 cm lang worden. Een lintworm hecht zijn kop vast aan de dunne darm. De rest van het lichaam bestaat uit verschillende segmenten die allemaal eieren bevatten. De worm kan de segmenten loslaten waardoor de eieren via de mest worden uitgepoept. Vervolgens worden de eitjes opgenomen door kevers, regenwormen, vliegen of slakken waarin ze verder ontwikkelen. Als een kip de besmette beestjes opeet, raakt de kip zelf ook besmet. Lintwormen zijn relatief moeilijk te behandelen omdat ze zoveel gastheren (kevers, wormen enz.) gebruiken om hun eitjes te verspreiden.
> Symptomen: op rijst lijkende korrels in de mest van de kip, vermagering, bloedarmoede.
> Behandelen: Ontwormer van De Kippenclub. Onze Ontwormer doodt de lintwormen in je kip.
De segmenten van een lintworm zijn soms zichtbaar in de mest.
Ontwormen ‘voor de zekerheid’
Sommige mensen adviseren om je kippen 2 keer per jaar standaard te ontwormen, voor het geval dat. Als je onze Ontwormer gebruikt, is dat een goed idee. Onze Ontwormer is een natuurlijk middel en geen chemisch ontwormingsmiddel. Een chemisch ontwormingsmiddel doodt ook de goede bacteriën in de darm. Daarnaast is een chemisch ontwormingsmiddel een behoorlijke aanslag op de weerstand. Hierdoor worden wormvrije kippen juist gevoeliger voor een wormenbesmetting. Dit maakt dat het een goed idee is om je kippen preventief te ontwormen met Ontwormer, in tegenstelling tot andere chemische ontwormingsmiddelen die bij preventief ontwormen ook de goede bacteriën doden.
Door iedere maand 7 dagen achterelkaar Ontwormer in het drinkwater te doen, krijgen de wormen geen kans om zich te nestelen in je kip.
Klik hier voor meer informatie of om Ontwormer te bestellen.
Kiezen voor zekerheid met een mestonderzoek
Lang niet altijd kun je een wormen besmetting aan de buitenkant zien, omdat de meeste wormen(eitjes) niet met het blote oog te zien zijn. Wil je zeker weten dat je kip last heeft van wormen? Dan is de enige manier om dit met zekerheid vast te stellen een mestonderzoek bij de dierenarts. Voor ongeveer 20 euro kan je dierenarts een mestonderzoek doen. Tijdens een mestonderzoek lever je mest van je kippen in. De dierenarts kijkt vervolgens met de microscoop hoeveel wormeneitjes in de mest zitten en zo ja, welke soort. Er zullen altijd wat wormen eitjes in de mest zitten. De dierenarts telt het aantal wormen eitjes en op basis daarvan kunnen ze berekenen of er sprake is van een besmetting of niet.
Er zijn bijna altijd wormeneitjes in de mest van je kippen aanwezig. Kippen in de tuin komen door insecten die ze eten nu eenmaal vaak in aanmerking met wormen. Dit is volkomen natuurlijk en normaal! Pas als er te veel eitjes in de mest zitten is er sprake van een wormenbesmetting. De dierenarts weet hoeveel teveel is.
Een kip met een verminderde weerstand zit vaak bol, zondert zich af van de rest, verzorgd zichzelf minder goed, heeft een wat bleke kam en lellen en doet ‘anders dan anders.
Wat verder belangrijk is bij de behandeling van wormen
1. Behandel al je kippen 2 keer.
Je weet inmiddels dat wormen zich gemakkelijk ongezien verspreiden. Als jij erachter komt dat één van je kippen wormen heeft, is de kans zeer groot dat er meerdere kippen besmet zijn. Daarom is het belangrijk om al je kippen te behandelen om de verspreiding van wormen tegen te gaan. Het is belangrijk om de behandeling te herhalen. De 1e keer is voor het doden en verdrijven van de wormen die op dat moment in je kip zitten. De 2e keer is om de wormen die naderhand uit de eitjes zijn gekomen te behandelen.
2. Voorkom dat het hok een vochtige plek is.
Wormeneitjes hebben vocht nodig om te kunnen rijpen. Daarom is het belangrijk om het nachthok zo vochtvrij als mogelijk te houden. Als er in de ochtend condens druppels op de ramen van het hok zitten, dan zit er teveel vocht in het hok.
3. Zorg voor mestplanken en verschoon deze één maand lang iedere dag.
Een mestplank is een plank onder de stok die de mest opvangt als de kippen op stok zitten. Hierdoor lopen de kippen niet door hun eigen poep, waardoor de kans op besmetting kleiner is. Door kranten op de mestplanken te leggen kun je de mest heel makkelijk verwijderen, simpelweg door de kranten uit het hok te pakken en er nieuwe kranten op te leggen. Je kunt de kranten vastplakken met tape of je kunt er stenen opleggen zodat ze blijven liggen. Door de kranten tijdens de wormen behandeling iedere dag te verschonen verklein je de kans op een besmetting aanzienlijk. Een mestplank voorkomt ook dat het vochtig wordt in het hok, omdat kippenmest voor 85% uit water bestaat. Hieronder kun je zien hoe makkelijk het nachthok schoon te maken is als je mestplanken gebruikt.
4. Voer je kippen de komende maanden alleen maar in een voerbak.
Wormeneitjes kunnen jarenlang in de omgeving blijven. De temperaturen in Nederland zijn niet extreem genoeg om de wormeneitjes te doden. Ook schoonmaakmiddelen of andere trucs kunnen de eitjes in de grond niet vernietigen, ze kunnen namelijk met gemak 10 centimeter onder de grond verstopt liggen. Na de behandeling is het belangrijk dat je kippen weer een goede weerstand tegen wormen kunnen opbouwen. Hier kun je aan bijdragen door het voer de komende maanden alleen in voerbakken aan te bieden. Op deze manier voorkom je dat de kippen de wormeneitjes opnieuw opeten en opnieuw besmet worden. Je kunt uiteraard niet voorkomen dat kippen van de grond eten omdat kippen nu eenmaal van scharrelen houden, maar je kunt het wel proberen te beperken.
Als je kippen een wormenbesmetting hebben kun je ervanuit gaan dat er veel wormeneitjes in de grond zitten. Om te voorkomen dat de kippen opnieuw besmet worden kun je ze de eerste paar maanden beter niet op de grond voeren.
LET OP:
* Kuikens zijn veel gevoeliger voor wormen dan volwassen kippen. Dit komt doordat kuikens nog geen goede weerstand hebben opgebouwd. Wees bij kuikens dus extra alert op de symptomen. Wist je dat je Ontwormer ook preventief aan kuikens kan geven? Dat is een heel goed idee om een goede darmgezondheid op te bouwen!
Bronnen voor de wetenschappelijke onderzoeken:
- P. E. Kaufman: Internal parasites of poultry. University of Florida, 2019.
- Damerow, Gail: The Chicken Health Handbook. Storey, 2015.
- P. Junquera: Capillaria spp in poultry. PARASITIPEDIA.net, 2022.
- 4. Hinton: Air sac mite infection, lung, gamebird. The Joint Pathology Center, 2014.
- Proctor, Heather, and Ian Owens: Mites and birds: diversity, parasitism and coevolution. Trends in ecology & evolution, 2000.
- Martin Ficken, DVM, PhD. Threadworms found in Chukar partridges. Texas A&M Veterinary Medical Diagnostic Laboratory, 2018.
- Sibanda, Terence Zimazile: Managing Free-Range Laying Hens. An Indicative Study Animals, 2020.
Misschien vind je dit ook interessant:
