De kans dat je als kippenhouder in aanmerking komt met wormen is vrij groot. Wormen komen bij kippen namelijk veel voor. Wormen zijn parasieten die leven in het spijsverteringsstelsel van je kip. Daar planten ze zich voort en leven ze van de voedingsstoffen die eigenlijk voor je kip bedoeld zijn. Kippen met wormen worden mager, groeien langzaam, hebben afwijkende mest, krijgen een blekere kam en lellen en worden steeds zieker. Als jij als kippenhouder weet hoe je wormen kan herkennen en behandelen voorkom je grote uitbraken.
Hoe krijgt een kip wormen?
Kort door de bocht: ze eten een wormeneitje op. Een kip kan door allerlei verschillende manieren een wormeneitje binnen krijgen. Ze kunnen bijvoorbeeld besmette poep van een tuinvogel of een andere (nieuwe) kip opeten. Maar dit kan ook gebeuren doordat de kip een insect op eet die wormeieren draagt. Dit kunnen allerlei dieren zijn, denk aan regenwormen, slakken, sprinkhaan, vlieg of een kikker. Een gezonde kip kan dat wel aan. Veel gezonde kippen hebben namelijk een paar wormen in zich. Zolang het lichaam van de kip gezond is, krijgen wormen niet de kans om te gaan nestelen en is er niks aan de hand. Maar als kippen ziek worden of gestrest raken, krijgen ze een verminderde weerstand waardoor de wormen de kans kunnen krijgen om zich te nestelen. Vanaf dat moment worden wormen een probleem voor je kip, want waar één worm het fijn heeft, worden er al snel nog 1000- en geboren. Wormen in een kip zijn voor een gezonde kip dus geen probleem, maar bij een kip met een verminderde weerstand pakken de wormen hun kans om in de kip een nieuwe familie te beginnen.
Lang niet alle wormen eitjes die de kip via de mest uitpoept zijn meteen al besmettelijk. In sommige gevallen hebben de eieren die via de mest zijn uitgepoept eerst tijd nodig om te rijpen. Dit kan wel een maand duren. Sommige soorten kunnen rijpen in bodembedekkers, anderen hebben daar insecten zoals regenwormen of vliegen voor nodig. Pas als de wormeneitjes rijp zijn, zijn ze besmettelijk.
5 soorten wormen + symptomen & behandeling
Op de foto is mest van een kip met een Grote spoelworm besmetting te zien. Je ziet de wormen duidelijk zitten. Je ziet ook darmslijmvlies (rood) als gevolg van de wormen die de darmwand hebben beschadigd.
Op de foto is mest van een kip met een kleine spoelworm besmetting te zien. Je ziet de wormen duidelijk zitten.
Video van een kip met gaapwormen (geluid aan!)
Dit bloed hoesten kippen met gaapwormen op.
De segmenten van een lintworm zijn soms zichtbaar in de mest.
Kiezen voor zekerheid met een mestonderzoek
Lang niet altijd kun je een wormen besmetting aan de buitenkant zien, omdat de meeste wormen(eitjes) niet met het blote oog te zien zijn. Wil je zeker weten dat je kip last heeft van wormen? Dan is de enige manier om dit met zekerheid vast te stellen een mestonderzoek bij de dierenarts. Voor ongeveer 20 euro kan je dierenarts een mestonderzoek doen. Tijdens een mestonderzoek lever je mest van je kippen in. De dierenarts kijkt vervolgens met de microscoop hoeveel wormeneitjes in de mest zitten en zo ja, welke soort. Er zullen altijd wat wormen eitjes in de mest zitten. De dierenarts telt het aantal wormen eitjes en op basis daarvan kunnen ze berekenen of er sprake is van een besmetting of niet.
Er zijn bijna altijd wormeneitjes in de mest van je kippen aanwezig. Kippen in de tuin komen door insecten die ze eten nu eenmaal vaak in aanmerking met wormen. Dit is volkomen natuurlijk en normaal! Pas als er te veel eitjes in de mest zitten is er sprake van een wormenbesmetting. De dierenarts weet hoeveel teveel is.
Een kip met een verminderde weerstand zit vaak bol, zondert zich af van de rest, verzorgd zichzelf minder goed, heeft een wat bleke kam en lellen en doet 'anders dan anders.
Wat verder belangrijk is bij de behandeling van wormen
1. Behandel al je kippen 2 keer.
Je weet inmiddels dat wormen zich gemakkelijk ongezien verspreiden. Als jij erachter komt dat één van je kippen wormen heeft, is de kans zeer groot dat er meerdere kippen besmet zijn. Daarom is het belangrijk om al je kippen te behandelen om de verspreiding van wormen tegen te gaan. Het is belangrijk om de behandeling te herhalen. De 1e keer is voor het doden en verdrijven van de wormen die op dat moment in je kip zitten. De 2e keer is om de wormen die naderhand uit de eitjes zijn gekomen te behandelen.
2. Voorkom dat het hok een vochtige plek is.
Wormeneitjes hebben vocht nodig om te kunnen rijpen. Daarom is het belangrijk om het nachthok zo vochtvrij als mogelijk te houden. Als er in de ochtend condens druppels op de ramen van het hok zitten, dan zit er teveel vocht in het hok.
3. Zorg voor mestplanken en verschoon deze één maand lang iedere dag.
Een mestplank is een plank onder de stok die de mest opvangt als de kippen op stok zitten. Hierdoor lopen de kippen niet door hun eigen poep, waardoor de kans op besmetting kleiner is. Door kranten op de mestplanken te leggen kun je de mest heel makkelijk verwijderen, simpelweg door de kranten uit het hok te pakken en er nieuwe kranten op te leggen. Je kunt de kranten vastplakken met tape of je kunt er stenen opleggen zodat ze blijven liggen. Door de kranten tijdens de wormen behandeling iedere dag te verschonen verklein je de kans op een besmetting aanzienlijk. Een mestplank voorkomt ook dat het vochtig wordt in het hok, omdat kippenmest voor 85% uit water bestaat. Hieronder kun je zien hoe makkelijk het nachthok schoon te maken is als je mestplanken gebruikt.
4. Voer je kippen de komende maanden alleen maar in een voerbak.
Wormeneitjes kunnen jarenlang in de omgeving blijven. De temperaturen in Nederland zijn niet extreem genoeg om de wormeneitjes te doden. Ook schoonmaakmiddelen of andere trucs kunnen de eitjes in de grond niet vernietigen, ze kunnen namelijk met gemak 10 centimeter onder de grond verstopt liggen. Na de behandeling is het belangrijk dat je kippen weer een goede weerstand tegen wormen kunnen opbouwen. Hier kun je aan bijdragen door het voer de komende maanden alleen in voerbakken aan te bieden. Op deze manier voorkom je dat de kippen de wormeneitjes opnieuw opeten en opnieuw besmet worden. Je kunt uiteraard niet voorkomen dat kippen van de grond eten omdat kippen nu eenmaal van scharrelen houden, maar je kunt het wel proberen te beperken.
Als je kippen een wormenbesmetting hebben kun je ervanuit gaan dat er veel wormeneitjes in de grond zitten. Om te voorkomen dat de kippen opnieuw besmet worden kun je ze de eerste paar maanden beter niet op de grond voeren.
LET OP:
Bronnen voor de wetenschappelijke onderzoeken:
1. P. E. Kaufman: Internal parasites of poultry. University of Florida, 2019.
2. Damerow, Gail: The Chicken Health Handbook. Storey, 2015.
3. P. Junquera: Capillaria spp in poultry. PARASITIPEDIA.net, 2022.
4. Hinton: Air sac mite infection, lung, gamebird. The Joint Pathology Center, 2014.
5. Proctor, Heather, and Ian Owens: Mites and birds: diversity, parasitism and coevolution. Trends in ecology & evolution, 2000.
6. Martin Ficken, DVM, PhD. Threadworms found in Chukar partridges. Texas A&M Veterinary Medical Diagnostic Laboratory, 2018.
7. Sibanda, Terence Zimazile: Managing Free-Range Laying Hens. An Indicative Study Animals, 2020.
Misschien vind je dit ook interessant:
