Goede voeding is een essentieel onderdeel voor het houden van gezonde kippen. Maar wat is goede voeding voor kippen dan? Voor kippen zijn er 36 voedingsstoffen als essentieel benoemd. Al deze voedingsstoffen hebben kippen nodig om de levensprocessen aan de gang te houden. De beste voeding voor kippen bestaat uit een combinatie van deze noodzakelijke voedingsstoffen. In dit artikel staat precies wat jouw kippen nodig hebben, gebaseerd op vele wetenschappelijke onderzoeken.
Onvolledige voeding kan de volgende problemen veroorzaken:
> Weerstand van een kip vermindert
> De kip wordt vatbaarder voor ziektes
> Kuikens groeien slecht
> De hennen leggen maar af en toe een ei
> De vruchtbaarheid verslechtert waardoor de eieren niet bevrucht raken (zowel bij de hen als bij de haan)
Dit is wat je kippen nodig hebben:
1. Water
De meest essentiële voedingsstof voor kippen is water. Het belang van vers drinkwater wordt zwaar onderschat. Een van de belangrijkste functies van water is helpen met het transporteren van voedingsstoffen. Water helpt ook bij het afvoeren van afvalstoffen. Het lichaamsgewicht van een kip bestaat voor 50% uit water. Het totale gewicht van een ei bestaat voor 65% uit water. Een kip drinkt niet veel tegelijk, maar ze drinken meerdere kleine beetjes gedurende de dag. Onder normale omstandigheden drinkt een kip ongeveer twee keer zoveel als hij eet. Een kip kan bijvoorbeeld 100 g voer en 200 ml water per dag eten en drinken. Kippen die niet genoeg drinken omdat het water slecht smaakt of te warm is kunnen uitdrogen en nierfalen krijgen.
> Een kip heeft iedere dag vers water nodig. Hierdoor zullen ze niet alleen beter drinken, maar wordt de kans dat ze besmet worden via het water kleiner. Als een kip met een luchtweginfectie uit de drinkbak drinkt, kan het water besmet raken. Als andere kippen vervolgens ook uit dat besmette water drinken, kunnen zij ook besmet raken.
Kippen drinken meerdere keren per dag kleine beetjes water.
Glibberig, groen laagje in de waterbak
Als waterbakken niet regelmatig worden schoongemaakt dan kan er biofilm ontwikkelen. Biofilm is dat vieze, dunne laagje stinkende slijm dat vooral tijdens de zomermaanden aan de binnenkant van drinkbakken kleeft. Biofilm zorgt ervoor dat de kippen het water niet lekker vinden, waardoor ze te weinig drinken. Om biofilm te voorkomen is het verstandig om de drinkbakken 1 keer per week goed schoon te maken. Dit kun je doen met azijn, een schuursponsje en water. Verdun azijn niet, dan verliest het de antibacteriële werking. Spoel het daarna even om met water en de waterbak is weer schoon. Voor mij werkt het goed om iedere zaterdag de voer- en waterbakken schoon te maken zodat ik het niet vergeet.
Biofilm: het slijmerige, groene laagje in de waterbak (vooral in de zomer)
Waarom kippen beter niet uit regenplassen drinken
Plassen met stilstaand water zijn een grote infectiebron voor kippen. In die plassen zitten vaak ziekteverwekkers. Ziekteverwekkers houden namelijk van een vochtige omgeving, daar kunnen ze zich snel voortplanten. Dit maakt de kans dat ze ziek worden, een stuk groter. Het is belangrijk om plekken waar water blijft staan na een bui te voorkomen. Deze plekken herken je doordat het water er langer dan een dag blijft staan en/of modder veroorzaakt. Het is een goed idee om deze plekken op te vullen met brekerzand om te voorkomen dat kippen gaan drinken uit dit water. Als een kip de mogelijkheid heeft, verkiezen zij namelijk regenwater boven vers water uit de kraan omdat regenwater vaak de temperatuur heeft waar je kippen van houden. Kippen drinken water het liefst met een temperatuur van 13 °C en zullen minder drinken als hun water veel boven of onder die temperatuur zit.
Kippen drinken graag uit waterplassen, maar wees je bewust van de gezondheidsrisico's die dit met zich mee kan brengen.
2. Voer
Om te zorgen dat kippen alle belangrijke voedingsstoffen binnen krijgen die ze nodig hebben, is er kant-en-klaar kippenvoer ontwikkeld. Dit voer is qua voedingswaarde uitgebalanceerd om aan de behoeften van de kippen te voldoen. Je kunt ook zelf je kippenvoer samenstellen, maar dat vraagt heel veel kennis en het is vaak helemaal niet goedkoper dan kant-en-klaar voer. De voedingsbehoefte van kippen hangt ook nog eens af van het seizoen, de temperatuur, de leeftijd, de grootte, het gewicht én de hoeveelheid eieren die ze leggen. Kant en klaar kippenvoer is daarom meestal de gemakkelijkste manier om de kippen een goede basis te bieden. Als je kijkt naar het aanbod van kant-en-klaar kippenvoer in de dierenwinkel, dan zul je daar de volgende soorten vinden:
> Legkorrel/kippenkorrel (is hetzelfde)
> Legmeel/kippenmeel (is hetzelfde)
> Allerlei varianten van gemixt voer (gemengd voer met granen en andere extra’s)
Om maar meteen met de deur in huis te vallen
De voersoorten die gemengd zijn met granen en andere extra’s, zijn niet geschikt als basisvoer voor je kippen. Dit komt doordat de kippen eruit gaan halen wat ze het lekkerst vinden. Ze gaan het ‘snoep’ eruit zoeken en gooien de andere ingrediënten uit de voerbak waardoor er ook nog eens veel voer verloren gaat.
Complete korrels of meel is veel geschikter als basisvoer
Deze bestaan uit gemalen ingrediënten die met elkaar worden gemengd en vervolgens worden samengeperst. Op deze manier heeft elke korrel en elke ‘hap’ meel een identieke voedingswaarde. Zo kunnen kippen niet alleen kiezen wat ze lekker vinden, maar wat echt goed voor ze is. Meel is geschikt als je kippen in een kleine ruimte zitten: het zorgt ervoor dat het eten langer duurt waardoor de kippen zich minder snel vervelen en elkaar gaan pesten. Als jou kippen lekker de ruimte hebben om te scharrelen, is een complete korrel het beste basisvoer.
Wanneer welk voer?
> Vanaf dag 1 t/m week 18 is kuikenkorrel de beste optie.
> Vanaf week 18 is legkorrel of kippenkorrel de beste optie.
* Let op: Geef kuikens nooit legkorrel, zelfs niet als het kuikenvoer op is! In legkorrel zit teveel calcium waardoor de nieren van je kuikens ernstig kunnen beschadigen. Als de kuikens samen met hun moeder leven, dan kun je de moeder ook tijdelijk kuikenkorrels geven. Deze extra eiwitten komen haar nu wel van pas.
Als de kippen 18 weken oud zijn kun je geleidelijk overgaan op voer voor volwassen kippen. Voeg iedere dag een beetje meer van de volwassen korrel toe totdat je volledig volwassen kippenvoer geeft. Dit is belangrijk om darmproblemen en diarree te voorkomen. Neem ongeveer een week de tijd voor de volledige overgang, langer mag ook, korter liever niet.
Samen delen met de kuikenkorrels 🙂
3. Maagkiezel
Kippen hebben geen tanden. Waar wij mensen met onze tanden alles wat we eten in kleine stukjes maken, kunnen kippen dat niet. Om voedsel in kleine stukjes te maken, gebruiken kippen maagkiezel. Maagkiezel gaat in de spiermaag zitten en zorgt ervoor dat hard voer wordt gemalen Vervolgens kan het op worden genomen door de spijsvertering. Ieder stuk maagkiezel wordt na een tijdje ook vermalen, samen met het voer. De maagkiezel voorraad in de spiermaag moet dus constant worden aangevuld. Daarom is het een goed idee om maagkiezel aan te bieden in een apart bakje, zodat een kip het naar behoefte op kan opnemen. Kippen die overal rond mogen scharrelen vinden meestal genoeg maagkiezel in de omgeving, dus wellicht wordt er dan niet veel van het bakje gegeten, maar het kan ook zeker geen kwaad.
Verwar grit niet met maagkiezel. Maagkiezel blijft in de spiermaag en wordt gebruikt om voedsel te malen. Maagkiezel wordt niet opgenomen door de darmen. Grit moet juist wel worden opgenomen door de darmen zodat de benodigde hoeveelheid calcium vrij komt.
4. Grit
Om te zorgen dat je kippen genoeg calcium binnen krijgen zorg je ervoor dat je kippen toegang hebben tot grit. Kippengrit is een goede bron voor extra calcium. Alle kippen die eieren leggen, hebben extra calcium nodig. Calcium is nodig voor de ontwikkeling van botten en eierschalen, maar ook voor onder andere de bloedstolling, spiersamentrekkingen, zenuwimpulsen en de hartslag. De hoeveelheid calcium die een hen nodig heeft om sterke eierschalen te maken varieert per leeftijd, dieet, de hoeveelheid eieren en de gezondheid. Oudere hennen hebben meer calcium nodig dan jongere hennen. Dit komt doordat hun botten in de loop der jaren al door het leggen van eieren zijn uitgeput.
Kijk even goed naar de ingrediënten van kippengrit, want dit verschilt nogal. Geschikt kippengrit bevat geplette oesterschelpen, eventueel gemengd met afgebroken kalksteen. Als je kippen niet graag grit eten dan kan het een goed idee zijn om een vloeibaar calcium supplement door het drinkwater aan te bieden. Doe dit alleen als de kippen aan de leg zijn, op een ander moment hebben ze geen extra calcium nodig.
5. Extraatjes
Als kippeneigenaar verwen je de kippen natuurlijk graag met een extraatje. Maar geef niet te veel snacks: het basisvoer bevat alle belangrijke voedingsstoffen die je kippen nodig hebben. Je wil niet dat je kippen zich vol eten met voeding waar geen belangrijke voedingsstoffen in zitten. Als je dagelijks te veel snacks geeft, kun jij je kippen overvoeden of juist ondervoeden. Als richtlijn is het een goed idee om niet meer dan één eetlepel aan snacks te geven, naast het standaard voer. Je kunt bijvoorbeeld een klein beetje groente, fruit of onkruid geven, maar ook gefermenteerd voer is een echte aanrader. Dit is heel gezond, vinden je kippen lekker én bevat alle voedingsstoffen die je kip nodig heeft waardoor je er niet te veel van kan geven.
Op de foto eten de kippen gefermenteerd voer. Dit is heel gezond, vinden je kippen lekker én bevat alle voedingsstoffen die je kip nodig heeft waardoor je er niet te veel van kan geven. Het is ook nog eens 'gratis' omdat je het maakt van legkorrel met water!
6. Multivitamines
Een goede multivitamine zorgt ervoor dat kippen voedingsstoffen beter kunnen opnemen. Multivitamin van De Kippenclub is een hoog geconcentreerd multivitamine preparaat voor kippen. Het ondersteunt de groei, verbetert de weerstand & de darmflora en versterkt de botten. Op die manier zijn je kippen veel minder vatbaar om ziek te worden. Multivitamin helpt je kippen ook te herstellen nadat ze ziek zijn geweest. Het is precies het steuntje in de rug die je kippen op dat moment nodig hebben.
Door de speciale beschermlaag kunnen ook de vetoplosbare vitamines zich mengen met het water. Dit onderscheid Multivitamin van andere multivitaminen. Bij multivitamines zonder deze beschermlaag blijven de vitamines op het drinkwater drijven waardoor de kip het niet op kan nemen.
> Je kunt Multivitamin heel gemakkelijk door het drinkwater doen. Meng hiervoor een keer per maand, 5 dagen achter elkaar 5 ml Multivitamin met 1 liter water.
Samengevat: dit is wat je kippen nodig hebben!
> Zorg iedere dag voor vers water.
> Maak de voer en waterbak minimaal 1 keer per week schoon met azijn.
> Geef kuikens een complete kuiken korrel of meel, en kippen een complete legkippen korrel of meel. Geen voer met allerlei kleurtjes, losse granen of losse mais.
> Bied altijd maagkiezel aan in een apart bakje.
> Bied kippengrit met oesterschelpen aan in een apart bakje, zodra de kippen aan de leg zijn.
> Geef niet meer dan één eetlepel per kip per dag aan extraatjes.
> Doe 1 keer per maand, 5 dagen achter elkaar Multivitamin door het drinkwater. Dit zorgt ervoor dat de voedingsstoffen optimaal worden opgenomen.
Bronnen voor de wetenschappelijke onderzoeken:
1. Sandra Stuttgen: Life Cycle of a Laying Hen. University of Wisconsin-Madison, 2018.
2. McDonald, Debra, PhD: Nutritional Considerations. Clinical Avian Medicine, 2014.
3. MacIsaac, J. L., Anderson, D. M., & Safamehr, A: Evaluation of whelks as an alternative source of calcium in laying hens. The Journal of Applied Poultry Research, 2016.
4. Damerow, Gail: The Chicken Health Handbook. Storey, 2015.
5. Kirk C. Klasing , BS, MS, PhD: Nutritional Requirements of Poultry. University of California, 2022.
6. Bruce Stewart-Brown : Feeding Methods in Poultry. Perdue Farms, 2022.
Misschien vind je dit ook interessant:
