Eieren maken de kip echt een uniek huisdier. In tegenstelling tot de meest gebruikelijke huisdieren zoals een konijn, hond of kat kan de kip ons iets geven wat super gezond voor ons is: het ei. Ik vind het echt bijzonder om van zo dicht bij mee te maken dat een dier eten voor ons kan produceren, dus voor mij is het 1e ei van het seizoen echt een magisch moment. Misschien zijn de eieren wel de redenen dat je kippen houd en anders is het een leuk extraatje. In dit artikel lees je wanneer je kippen eieren gaan leggen, wat tekenen zijn dat de hennen bijna gaan leggen en waar je op moet letten, zodat je kippen voldoende voedingsstoffen binnen krijgen om eieren te leggen.
Wanneer kun je de eerste eieren verwachten?
De meeste hennen beginnen eieren te leggen rond de leeftijd van 6 maanden. Dit verschilt echter wel per ras. De rassen die oorspronkelijk gefokt zijn om eieren te leggen (zoals een leghorn, barnevelder, isa brown) beginnen vaak als ze 20 weken oud zijn met het leggen van eieren. Bij sier rassen (zijdehoen, baardkriel, kuifhoen) en de zwaardere rassen (faverolles, brahma, orpington) laat het 1e eitje vaak wat langer op zich wachten. Meestal als ze zo rond de 7 maanden oud zijn. Als de hennen de leg leeftijd hebben bereikt als het winter is, dan is de kans groot dat zij wachten met leggen tot de koude en donkere dagen voorbij zijn.
Legstop tijdens en na de rui
Hennen stoppen meestal met leggen als ze in de rui komen, omdat al hun energie en voedingsstoffen worden besteed aan het maken van nieuwe veren. Vanuit de rui gaan de kippen vaak door naar de winterstop.
Nieuwe veerpinnen: een heel duidelijk kenmerk van een kip in de rui.
De winterstop
In de winter krijgen kippen minder daglicht. Op dat moment geeft de natuur meestal een signaal om een pauze te nemen van het leggen van eieren. Op deze manier behouden ze de energie en voedingsstoffen om zich voor te bereiden op de koude winter die eraan kan komen. Deze winterstop is belangrijk voor kippen om gezond te blijven en niet uitgeput te raken. Tijdens de winterstop vullen ze de energiereserves weer aan om vervolgens in het voorjaar weer heerlijke eieren te leggen. Als je kippen wel eieren leggen in de winter is de kans groot dat ze de volgende winter wel een pauze nemen, om dan hun energie te sparen.
Als je kippen een winterstop houden, kun je rond februari weer eieren verwachten. Dan worden de dagen weer langer en krijgt het lichaam van de kip het signaal om weer eieren te gaan leggen. Dit heeft de natuur zo geregeld omdat de kans dat kuikens het overleven veel groter is als de dagen langer zijn (omdat het dan vaak ook warmer is).
Kenmerk van de winterstop: de kam en lellen worden weer kleiner. Deze kip is 3 jaar en een heel goede legster.
5 kenmerken waaraan je kan zien dat je hen bijna gaat leggen
1. Grotere en knalrode kam en lellen
Als de kam en de lellen van je kippen roder beginnen te worden, dan kun je heel binnenkort eieren verwachten! Dit wordt veroorzaakt door de stijgende hormoonspiegels; de kam en de lellen, maar ook de huid in het gezicht wordt een stuk roder van kleur. De kam en de lellen krijgen ook een soort wasachtige tint, waar ze er buiten de legperiode wat droog uit kunnen zien. Als je hen een donkere kam en lellen heeft, zoals bij zijdehoenders, dan kun je nog steeds het verschil zien door de wasachtige laag.
De kam en de lellen zijn niet alleen een stuk groter als ze gaan leggen, ze zijn ook veel veller rood van kleur. Er zit écht geen filter over deze foto! Bij de linker foto is het zomer, bij de rechter foto is het winter.
2. Ze begint nieuwsgierig te worden naar het legnest
In de weken voordat de hen haar eerste ei legt, gaat zij meer interesse tonen in het legnest dan ooit tevoren. Ze kan het zelfs alvast uitproberen en erin gaan zitten. Als je een van je kippen overdag uit het nachthok hebt zien komen, terwijl ze daar normaal gesproken niet in te vinden zijn, is de kans dus groot dat ze het legnest even aan het verkennen waren.
3. Ze gaat meer geluid produceren
Als een hen een ei heeft gelegd, dan zingt ze uit trots het eierlied. Voordat de eieren daadwerkelijk gelegd worden moeten de stembanden vast wat getraind worden, dus dit kan je van tevoren horen.
4. Ze krijgt meer honger en eet dus meer
Voordat een hen een ei legt, gaat haar lichaam door allerlei lichamelijke veranderingen. Dit proces, naar het leggen van een ei, kost erg veel energie. Het kan dus zijn dat je merkt dat je kip meer honger begint te krijgen. Kippen die eieren leggen hebben een andere voedingsbehoefte dan jonge hennen of kuikens, daar lees je straks nog meer over.
5. Ze wordt onderdanig
Als een kip bijna begint met eieren leggen dan kan het goed zijn dat ze onderdanig begint te worden. Kortom: ze heeft er zin in en staat klaar om besprongen te worden door de haan. Als je geen haan bij je hennen hebt lopen dan kan het zijn dat de hen dit gedrag naar jou als baasje gaat laten zien. Het kan zijn dat de hen voor jou gaat hurken, met de vleugels iets in de zij. Dit geeft aan dat ze klaar en bereid is om door de haan besprongen te worden. Maar het kan ook zijn dat ze niet per se naar je hurkt, maar dat ze gewoon extra veel aandacht van je vraagt.
Deze hen staat klaar om betreden te worden.
De eerste eitjes van een jonge hen
Als een hen voor de eerste keer een ei legt, dan zal je opvallen dat deze eieren een stuk kleiner zijn. Vele chefs vinden deze eitjes een ware delicatesse. De dooiers zijn namelijk heel vel gekleurd en het eiwit is extra stevig en compact. Perfect voor een gepocheerd ei! De eieren blijven ongeveer één maandje kleiner, daarna zijn ze op de normale grote. Het gewicht van het eerste ei tot het ei van een maand later kan in die tijd zijn verdubbeld!
Bloed aan het ei?
Heb je dan eindelijk het eerste eitje van je kip in het legnest liggen, zit er bloed aan.. Ik kan me voorstellen dat je daar erg schrikt. Maar geen paniek: dit is normaal bij een van de eerste eitjes. Het kan ook voorkomen bij een van de eerste eitjes van een hen die na een legstop weer begint met leggen. De omgeving van de cloaca waar het ei uitkomt, wordt op dat moment wat opgerekt door het ei. Hierdoor kan er een klein scheurtje in een bloedvat ontstaan waar een beetje bloed bij vrij komt.
Het eerste eitje van een jonge hen, met wat bloed eraan. Niks ergs: deze kun je gewoon opeten! Als je dat een vervelend idee vind, kun je het eitje ook koken en aan je kippen teruggeven. Nooit weggooien hoor, dat is echt zonde.
Ondersteun je kip met de juiste voeding
Als je denkt dat je kip bijna gaat leggen of als ze al aan de leg is, dan is het belangrijk om extra calcium toe te voegen aan de voeding van de kip. Een kip die eieren legt of gaat leggen heeft namelijk meer calcium nodig voor de vorming van de eierschaal. Eierschalen bestaan namelijk voor bijna 100% uit calciumcarbonaat kristallen. Als een kip niet genoeg calcium tot haar beschikking heeft kunnen er allerlei problemen ontstaan, dus dat wil je echt niet. Het is dus belangrijk om extra calcium aan te bieden op een manier waarop kippen het naar behoefte op kunnen nemen.
Geschikt kippengrit bevat geplette oesterschelpen, eventueel gemengd met afgebroken kalksteen.
Mijn kip legt de eieren op de verkeerde plek, wat nu?
1. Check of het legnest voor je kip wel een fijne plek is. In het Ideale Kippenhok E-book leg ik uit hoe het ideale legnest eruit ziet, dus kijk daar even als je kip het ei op een plek ligt waar jij het liever niet wil hebben.
2. Is het legnest een fijne plek (zie stap 1)? Leg dan een nep ei in het legnest. Kippen vertrouwen een plek waar al een ei ligt sneller. Je kunt ook een ei uit de supermarkt koken en in het legnest leggen, dat heeft hetzelfde effect. Als het ei eenmaal op de goede plek gelegd is, kun je het nep ei weghalen en ervoor zorgen dat er nog een tijd minimaal één ei in het legnest blijft liggen. Op die manier zorg je dat kippen de nieuwe gewoonte in hun systeem krijgen.
3. Verstoppen jouw kippen de eieren in de tuin en heb je het bovenstaande al toegepast? Dan is er nog één optie, en dat is de kippen een tijd in een afgesloten (kleine) ren bij het nachthok houden. Dit is misschien even een vervelend idee, maar op die manier wordt de gewoonte van het verstoppen doorbroken. Kippen zijn echte gewoontedieren, dus de taak aan jou om een nieuwe gewoonte te creëren. Als je kippen dit eenmaal een paar dagen achterelkaar hebben gedaan, is de nieuwe gewoonte al gecreëerd en kunnen ze weer lekker door de tuin lopen. Ze zullen dan naar het legnest lopen om hun ei te leggen.
Heel veel succes, ik hoop dat je snel verrast mag worden met de eerste eieren!
Bronnen voor de wetenschappelijke onderzoeken:
1. Sandra Stuttgen: Life Cycle of a Laying Hen. University of Wisconsin-Madison, 2018.
2. Damerow, Gail: The Chicken Health Handbook. Storey, 2015.
3. Kathy Shea Mormino: The chicken chick's guide to backyard chickens. Verenigde Staten, 2017.
Misschien vind je dit ook interessant:
