Eerst was er geen enkel probleem. Je kon de kippen voeren, het hok verschonen of gewoon wat in de ren rondlopen, terwijl de haan gewoon rond liep. Maar opeens veranderde dat: de haan begint je aan te vallen. Misschien heb je de haan zelf grootgebracht en was hij heel lief en tam. Dan kan het extra schrikken zijn als hij je opeens aan begint te vallen. Vaak begint dit aan het begin van het voorjaar, als ze tussen de 4 tot 8 maanden oud zijn. Misschien achtervolgt hij je, valt hij je van achter aan of misschien begint hij hard te pikken. In dit artikel lees je 3 manieren om agressie bij je haan te stoppen
Dit is de reden dat de haan je aanvalt
De reden dat de haan dit doet, is om zijn hennen te beschermen. Vanuit hun instinct is dat zijn enige taak. Een haan is voortdurend op zoek naar mogelijke bedreigingen en als hij je aanvalt dan ziet hij jou als bedreiging. Een haan kan zijn leven zelfs opofferen voor zijn hennen door een gevecht aan te gaan met een roofdier. Dit alles doet hij echt om zijn dames te beschermen. Het is dus heel goed bedoelt, maar voor jou als baasje is het natuurlijk niet fijn.
Je komt op 'zijn terrein'
De haan ziet zijn buitenruimte als ‘zijn terrein’. Als jij als baasje het terrein betreedt, dan kan de haan jou zien als indringer. Als de haan agressief gedrag laat zien dan voelt hij de behoefte om je te laten weten dat hij de baas is. De mate waarop een haan zijn kudde beschermd kan verschillend zijn. Een haan die agressief is naar jou als baasje is heel beschermend. Dit kan een hele goede eigenschap zijn, want waarschijnlijk beschermt hij de hennen ook tegen roofdieren. Als ze samen in een weiland scharrelen dan kan dit heel fijn zijn. Maar niemand zit er natuurlijk op te wachten om door een haan te worden gepikt of om aangevallen te worden.
Een haan let altijd heel goed op eventuele bedreigingen om zijn hennen te beschermen.
Heb ik als baasje wat verkeerd gedaan?
Kort samengevat: nee! Soms zeggen mensen dat baasjes een agressieve haan zelf zo gemaakt hebben. Ze zeggen dat de haan teveel verwend of opgepakt is. Maar dit is niet het geval! De oorzaak van de agressie is het hormoon testosteron. Als de haan in de puberteit begint te raken, als hij zo tussen de 4 en 8 maanden oud is, dan neemt de hoeveelheid testosteron toe. Andere factoren die mee spelen dat de haan agressief wordt is het ras en erfelijke factoren.
Kun je de agressie van een haan altijd stoppen?
Nee, helaas lukt het niet altijd. Of het lukt om de agressie te stoppen hangt af van het ras, het temperament van de haan en de tijd dat hij agressief hanengedrag heeft vertoond.
Mijn haan valt mij nog niet aan, maar ik ben wel bang dat dit gaat gebeuren, waar kan ik op letten? Als een haan je wil aanvallen dan gaat hij zijn nekveren uitzetten. Hiermee probeert hij zich groter te maken om de aanval in te zetten. Dit kun je zien als een teken dat hij je wil aanvallen.
Pikorde van de haan
Kippen hebben onderling regels, over wie de baas is en wie als eerste mag eten bijvoorbeeld. Die onderlinge regels noem je de pikorde. Dit zit in hun instinct. Alle hennen die samen worden gehouden, zitten samen in de pikorde. De haan die staat automatisch boven de pikorde omdat hij van nature al de leider en beschermer is. Als er meerdere hanen in een toom zijn dan gaan zij hun eigen pikorde vaststellen.
In het wild leven kippen in vaste groepen, waar geen andere kippen bij mogen. Zo’n groep bestaat uit ongeveer 10 kippen. Er mogen geen andere kippen bij, om te voorkomen dat het voedsel opraakt. De jonge hanen worden uit de groep verdreven en in sommige gevallen kan de hoofdhaan zijn mannelijke nakomelingen doden. Dit doet hij om te zorgen dat hij de leider van de groep blijft. Als hij namelijk eens wat zwakker of ziek is, dan kan hij worden uitgedaagd door een jonge haan. Als de oudere haan verliest, dan verliest hij zijn groep aan de jongere haan. Een gevecht tussen 2 hanen kan net zolang duren tot dat één van hen dood is. Dit instinct zit nog in het systeem van de kippen in onze tuin.
Spreek de taal van de haan
Als de haan jou aanvalt dan denkt hij dat jij ‘zijn werk’ wil overnemen. Je wil hem het liefst uitleggen dat jij zijn werk helemaal niet wil doen, maar dat jij wel de baas over hem bent. Nu begrijpt een haan helaas geen mensentaal, dus zul je hem dat in ‘kippentaal’ moeten uitleggen. Het doel hiervan is hem te leren dat jij de baas bent en dat hij gewoon voor zijn dames mag zorgen. Als hij weet dat dit het geval is, dan hoeft hij zich niet druk te maken over dat jij zijn hennen iets aandoet. Zo zijn de rollen weer duidelijk. In de wereld van de hanen is degene die wegrent, wegloopt of zich verstopt de verliezer. Dat zijn allemaal signalen van overgave.
3 manieren om je haan te laten stoppen met aanvallen:
1. Lichaamstaal:
Als de haan je wil aanvallen, beweeg dan je armen van boven naar beneden en klap boven je hoofd in je handen. Hierdoor zie je er in zijn ogen boos en nog groter uit. Beweeg nu een paar stappen naar hem toe, of ren zelfs naar hem toe. Ondertussen staar je naar hem, en als hij wegdraait in de vechthouding (met de nekveren opgeheven) dan achtervolg je hem. Loop in ieder geval niet van hem weg en draai hem niet de rug toe, totdat hij is gestopt met de aanval! Als hij gestopt is dan zakken zijn nekveren en dan scharrelt hij verder of loopt hij weg. Doe dit iedere keer als hij je probeert aan te vallen. Bij sommige hanen is 1 keer dit doen genoeg terwijl je het bij anderen misschien wel 30 keer moet herhalen. Let op: vertel alle personen die in de kippenren komen om dit doen als hij in de aanval gaat.
2. Behandel hem als een baby:
Pak de haan vast en behandel hem als een baby. Loop met hem heen en weer en praat betuttelend tegen hem. Misschien kun je ‘slaap kindje slaap’ zingen en hem ondertussen aaien. Doe dit voor 15 minuten. Vanuit het nachthok kun je de haan vaak het makkelijkste pakken. Laat in de ochtend het deurtje van het nachthok dicht zitten zodat je hem kan pakken. Vervolgens maak je het deurtje open voor de andere kippen. Je kan 15 minuten met hem in de ren blijven, zodat de andere kippen het ook zien. Dit kun je 1 keer doen, vervolgens zou het aanvallen moeten stoppen. Als het niet werkt dan kun je overgaan naar manier 3.
Let op: leg een kip NOOIT op zijn rug! Dan drukken de organen op de luchtzakken waardoor hij kan stikken. Houd hem gewoon rechtop in je armen.
3. Karate houding
Als bovenstaande manieren niet werken of als je het meteen harder wil aanpakken, dan kun je de haan vastleggen in een karate houding. Pak hem vast en duw hem met 2 handen op de grond. 1 hand houd je bij zijn lichaam en 1 hand houd je bij zijn nek. Als hij zich overgeeft dan kun je hem loslaten. Dit kan best moeilijk zijn om te doen, omdat het wellicht niet fijn voelt. Het is fijn om in zo’n geval met zijn tweeën te zijn zodat je elkaar kan ondersteunen. Het (Engelstalige) filmpje hieronder laat precies zien hoe je dat kan doen. Je gebruikt hierbij geen agressie, maar meer een karate houding waarin je hem vastlegt.
Ik hoop heel erg dat 1 van deze 3 manieren de haan laat stoppen met aanvallen, heel veel succes!
Bronnen voor de wetenschappelijke onderzoeken:
1. J Neuroendocrinol: Testosterone and Aggression: Berthold, Birds and Beyond. journal of endocrinology, 2006.
2. Kathy Shea Mormino: The chicken chick's guide to backyard chickens. Verenigde Staten, 2017.
3. Harding CF, Follett BK: Hormone changes triggered by aggression in a natural population of blackbirds. Science, 1979
4. Soma KK, Tramontin AD, Wingfield JC: Oestrogen regulates male aggression in the non-breeding season. Proceedings of the Royal Society of London Series, 2000
5. Ketterson ED, Nolan V. Adaptation, exaptation, and constraint: a hormonal perspective. The american naturalis, 1999.
6. Wolchover, N: A Bird’s-Eye View of Nature’s Hidden Order. Quanta Magazine, 2016.
7. Nicol, Christine J: The Behavioural Biology of Chickens. Wallingford, 2015.
8. Rogers, Lesley J: The Development of Brain and Behaviour in the Chicken. Wallingford, 1995.
Misschien vind je dit ook interessant:
