Mijten en luizen: bijna iedere kippenhouder heeft er wel eens mee te maken gehad. Deze kriebelbeestjes behoren tot het natuurlijke ecosysteem in iedere tuin. Ze komen in je tuin door mee te reizen met wilde vogels of andere dieren. Het is dus onmogelijk om deze kriebelbeestjes allemaal uit de buurt van je kippen te houden. Het is veel belangrijker om te voorkomen dat er in het hok of op je kip zelf geen plaag komt. Want 100 mijten of luizen zijn geen probleem: 10000- en wel. Om een plaag te voorkomen moet er worden voorkomen dat die kleine beestjes hun families willen gaan stichten in het kippenhok of op je kippen.
3 kenmerken van kippen met luizen of mijten
1. De kip raakt verzwakt: is minder actief, heeft een bleke kam, legt minder eieren, wordt magerder, gaat wankel lopen.
2. De kip heeft veel jeuk: trekt de veren eruit, krijgt kale plekken, heeft een rode huid (soms ook met korstjes van het vele jeuken), de veren worden dof en rafelig. Alle kippen verzorgen zichzelf door met de snavel tussen de veren te zitten, dit doen ze vooral 's ochtends. Als je kippen dit vaker op een dag doen, is het goed om ze eens goed te controleren op mijten en luizen.
3. Je ziet kleine, kruipende beestjes lopen op de huid van de kip. Het kan zijn dat je de beestjes ziet lopen tussen de veren van je kip. In het filmpje zie je veerluizen tussen de veren lopen.
De 4 meest voorkomende luizen & mijten
Er zijn 4 soorten mijten en luizen die het meeste voorkomen bij kippen.
> Bloedluis: zie je overdag niet snel op je kip maar vooral in het nachthok.
> Veerluis: zie je lopen tussen de veren, legt de eitjes aan het begin van de veer.
> Kopluis: zie je vooral lopen tussen de veren op de kop en in de nek.
> Noordelijke vogelmijt: vind je overdag en 's nachts op je kip: kleine zwarte stipjes.
Bloedluizen (heet eigenlijk de rode vogelmijt)
Bloedluizen zijn parasieten die aan de buitenkant van de kip leven en zich voeden met hun bloed. Dit is de meest voorkomende mijt bij kippen. Ze zijn lichtgrijs van kleur voordat ze bloed drinken. Als ze eenmaal gegeten hebben en vol bloed zitten, worden ze rood. Ze voeden zich 's nachts als je kippen op stok zitten. Ze zitten vooral op de poten, de borst en rond de cloaca. Doordat ze bloed drinken bij je kippen krijgen je kippen bloedarmoede, raken ze verzwakt en kunnen ze zelfs dood gaan.
> Herkennen: Bloedluizen zijn zo klein dat je ze met het blote oog bijna niet kan zien. Als het 's ochtends licht wordt, dan verlaten de bloedluizen de kippen en verstoppen ze zich in spleten en kieren van het hok. Daar leggen ze ook hun eitjes. Ze komen pas weer uit die verstopplekken om te eten als het donker wordt. Als je een hele grote plaag hebt dan kunnen de bloedluizen ook overdag op je kippen blijven zitten. In dit geval zullen ze ook op jouw kruipen als jij je kip pakt. Controleer de kippen ’s avonds, omdat de bloedluizen dan actief zijn. Pak een zaklamp en ga opzoek naar kleine stipjes die op/onder de stok of over de wand van het hok kruipen. Kijk ook goed op de kippen zelf, vooral in het gebied rond de cloaca. Kijk ook goed bij de verstopplekjes onder de zitstok. Op de foto's hieronder zie je hoe een bloedluizen plaag eruit kan zien.
> Let op: bloedluizen kunnen maanden overleven zonder bloed te drinken van je kippen. Als het kouder wordt, dan verstoppen ze zich en zijn ze niet actief. Maar dat betekend niet dat ze er niet zijn! Als de temperaturen weer hoger worden, kunnen ze zo weer tevoorschijn komen. Op de foto hieronder zie je hoe bloedluizen eruit zien als ze niet actief zijn (grijs omdat ze geen bloed in zich hebben)
> Behandelen: Bloedluizen zitten echt in het hok, dus met alleen de kip behandelen kom je er helaas niet. Daardoor is het behandelen van bloedluizen een hele klus. Wij hebben ons advies om een bloedluizenplaag de baas te worden voor jou uitgeschreven op een andere pagina > Klik hier voor ons advies om een bloedluizen plaag stap voor stap te behandelen.
Veerluis
Veerluizen leven van de huidschilfers en veerhulzen van je kip. Je ziet je kip veel krabben, de veren worden rommelig en het kan goed zijn dat je kip er verzwakt uit ziet.
> Herkennen: De vrouwtjes veerluis legt haar eitjes aan de basis van de veerschacht. Dit ziet er uit als witte bolletjes. Je kunt veerluizen goed zien zitten, want ze zijn vrij groot in vergelijking met andere kriebelbeestjes.
> Behandelen: Veerluizen moet je uitwendig behandelen. Wij adviseren hiervoor Mijt & luis. Je kunt dit behandelen door 5 ml (kriel kippen) of 10 ml (grotere kippen) op de huid te druppelen tussen de nek en de cloaca. Dit doe je 2x per week voor 2 weken lang. Het is belangrijk om alle aanwezige kippen te behandelen, want de veerluizen verspreiden zich gemakkelijk via je kippen. Klik hier voor meer informatie over Mijt & luis of om het product te bestellen. Blijf Mijt & luis vervolgens 1x per maand op de huid druppelen ter preventie.
Kopluis
De kopluis lijkt op de veerluis, maar is een stuk kleiner en zit vooral op de kop van de kip. Kopluizen leven van huidschilfers en niet van bloed. Waarschijnlijk zie je de kip veel krabben en schudden ze met het hoofd. Ze kunnen er ook verzwakt uit zien.
> Herkennen: Je vind de kopluizen vooral op de kop en rond de hals. Als je de veren optilt dan zie je ze wegrennen. Ze zijn wit/grijzig van kleur en leven op de huid en rond het begin van de veren. Ze zijn een stuk kleiner dan de veerluis.
> Behandelen: Kopluizen moet je uitwendig behandelen. Wij adviseren hiervoor Mijt & luis. Je kunt dit behandelen door 3 ml (kriel kippen) of 5 ml (grotere kippen) op de huid te druppelen op het hoofd en in de hals. Dit doe je 2x per week voor 2 weken lang. Het is belangrijk om alle aanwezige kippen te behandelen, want de kopluizen verspreiden zich gemakkelijk via je kippen. Klik hier voor meer informatie over Mijt & luis of om het product te bestellen. Blijf Mijt & luis vervolgens 1x per maand op de huid druppelen ter preventie.
Noordelijke vogelmijt
De noordelijke vogelmijt lijkt heel erg op de bloedluis, maar leeft op een hele andere manier. De vrouwelijke mijten leggen hun eieren op de veren van een kip. Als de eitjes uitkomen blijven de jonge mijten de hele tijd op de kip. Als ze ongeveer 10 dagen oud zijn dan zijn ze volwassen, en kunnen zij zich ook voortplanten. Hierdoor kan de noordelijke vogelmijt zich ontzettend snel vermenigvuldigen. De noordelijke vogelmijt komt vooral veel voor in de lente. Deze mijt voedt zich net zoals de bloedluis met bloed van de kip. Omdat deze mijten de hele tijd op de kip leven, veroorzaken ze veel jeuk én bloedarmoede omdat ze veel bloed drinken.
> Herkennen: De noordelijke vogelmijt vind je op je kip. Ze zitten vooral rond de cloaca, de staart en de rug. Ze zijn heel erg klein en daardoor moeilijk te zien. Kijk goed naar donkere veren en een zwartere huid, dat zijn de mijten. Als je een kip met deze mijten vast pakt, dan is de kans groot dat ze snel bewegen en ook op jouw armen klimmen.
> Behandelen: Ons advies is om de noordelijke vogelmijten zowel inwendig als uitwendig te behandelen, omdat ze zich zo ontzettend snel vermenigvuldigen. Wij adviseren hiervoor Mijt & luis. Dit kan zowel in het drinkwater, als direct onder de vleugels of in de nek. Doe voor 14 dagen achter elkaar Mijt & luis in het drinkwater. De mijten die het bloed van je kip zuigen krijgen Mijt & luis binnen, waardoor ze uitdrogen en dood gaan. Verdeel daarnaast 2x per week 5 ml Mijt & luis per kip, in de nek en onder de vleugels. Dit kun je doen met de bijgeleverde doseerspuit. Herhaal dit voor 3 weken achter elkaar. Het is belangrijk om alle aanwezige kippen te behandelen, want de mijten verspreiden zich gemakkelijk via je kippen. Klik hier voor meer informatie over Mijt & luis of om het product te bestellen. Blijf Mijt & luis vervolgens iedere maand 3 dagen achter elkaar gebruiken ter preventie.
Voorkomen werkt zoveel gemakkelijker dan genezen..
6 dingen die jij kan doen om een plaag te voorkomen
1. Zorg voor een goed stofbad, óók tijdens regenachtige dagen
Een stofbad voor kippen is als een douche voor mensen: het maakt schoon. Als kippen de mogelijkheid krijgen dan nemen ze dagelijks een stofbad. Hier nemen ze uitgebreid de tijd voor, een gemiddeld stofbad moment duurt zo 30 minuten! Om een stofbad te kunnen nemen, hebben kippen droog zand nodig. Het droge zand zorgt ervoor dat mijten stikken en dood gaan. Ook tijdens regenachtige dagen hebben kippen een plek met droog zand nodig, want vooral tijdens regenachtige dagen ontstaan uitbraken van luizen, mijten en andere parasieten. Dit komt doordat de kippen geen stofbad kunnen nemen om die kriebelbeestjes van zich af te schudden.
Kippen die genieten van een stofbad.
2. Voeg 1 keer per maand Mijt & luis toe aan het drinkwater
Mijt & luis bestrijdt mijten en luizen op de kip. De luizen en mijten die het bloed van je kip zuigen krijgen Mijt & luis binnen, waardoor ze uitdrogen en dood gaan. Als preventie kun je het maandelijks 3 dagen achterelkaar in het drinkwater doen. Op die manier worden de mijten en luizen maandelijks gedood en kunnen ze geen plaag veroorzaken. Het is belangrijk om dit te doen bij alle aanwezige kippen, want mijten en luizen verspreiden zich gemakkelijk door het hok en via je kippen.
De beste bodembedekker voor in het kippenhok: brekerzand!
4. Zorg voor een vochtvrij hok
Een vochtig hok is de perfecte broedplaats voor ziektekiemen en kriebelbeestjes. Dit wil je dus voorkomen. Als er in de ochtend condens druppels op de ramen van het hok zitten, dan zit er teveel vocht in het hok. In het gratis e-book 'het ideale kippenhok' staat hoe je kan zorgen voor een vochtvrij hok.
5: Smeer het hok in met Bloedluis gel
Door Bloedluis gel in het hok aan te brengen voorkom je dat de bloedluizen zich kunnen verstoppen in het hok. Dit voorkomt dat er een plaag ontstaat! Als de bloedluizen op de gel lopen dan drogen ze in een hele korte tijd uit. Hierdoor kunnen ze zich niet verstoppen en geen eitjes leggen.
6. Maak bloedluisbakjes onder de stokken
Om bloedluis tegen te gaan kun je onder de stokken bloedluisbakjes maken. Dit zijn bakjes met olie die voorkomen dat de bloedluizen vanuit het hok bij de kippen kunnen komen. Bloedluizen kunnen niet springen, maar alleen lopen. Maar door olie kunnen ze niet heenlopen; dan komen ze vast te zitten in de olie en gaan ze dood. Dit werkt echter alleen voor bloedluizen, omdat de andere soorten mijten en luizen de hele tijd op je kip blijven zitten. Je kunt hiervoor speciale bloedluisbakjes kopen, maar je kunt ook zwenkwieltjes kopen (dat is op de foto ook gebruikt) Dat heeft hetzelfde effect.
En diatomeeënaarde dan?
Waarom zou je diatomeeënaarde gebruiken?
Diatomeeënaarde is bekend onder kippenhouders omdat het ervoor zorgt dat parasieten uitdrogen en sterven. Het is zo effectief omdat het een scherpe stof is die bestaat uit hele kleine deeltjes, die overal doorheen kunnen dringen. Daar werkt het erg goed voor, maar..
Wat is een reden om geen diatomeeënaarde te gebruiken?
Diatomeeënaarde bestaat uit kleine, scherpe stofdeeltjes. Die scherpe stofdeeltjes maken diatomeeënaarde zo effectief in het doden van parasieten. En dat is nu juist het probleem.. Kippen hebben een erg gevoelig ademhalingsstelsel, veel gevoeliger dan wij mensen. Meerdere onderzoeken schrijven over de schade die diatomeeënaarde aan het ademhalingsstelsel kan aanbrengen. Dit komt doordat de kleine stofdeeltjes tot diep in het ademhalingssysteem kunnen doordringen. Daardoor kunnen de trilhaartjes en de longen beschadigd raken.
Zo ziet diatomeeënaarde eruit.
Voorkom dat je kippen diatomeeënaarde inademen!
Dit maakt dat je wil voorkomen dat kippen diatomeeënaarde kunnen inademen.
En dat is het volgende probleem.. Diatomeeënaarde is heel licht, en waait daardoor gemakkelijk omhoog. Als je diatomeeënaarde in het hok strooit en een kip vliegt op stok, wordt er al een kleine stofwolk veroorzaakt. Je kunt op die manier niet voorkomen dat kippen de stof inademen.
Conclusie: Ondanks dat diatomeeënaarde effectief is voor het doden van luizen en mijten, zou ik niet aanraden om het preventief in het kippenhok te gebruiken.
Je kunt diatomeeënaarde wel op een andere manier gebruiken.
Wat je wel zou kunnen doen, is de kippen met diatomeeënaarde behandelen op het moment dat je luizen en mijten gesignaleerd hebt. Dat kun je doen door wat diatomeeënaarde in een plastic zak doen. Vervolgens zet je de kip in de zak en houdt je de kip bij de nek vast. Daarna beweeg je de zak heen en weer waardoor er een stofwolk ontstaat in de zak. Op die manier zorg je ervoor dat de kip onder diatomeeënaarde komt te zitten, zonder dat het in de luchtwegen terecht komt.
Kip in een plasticzak met diatomeeënaarde om mijten te doden.
Bronnen voor de wetenschappelijke onderzoeken:
1. P. E. Kaufman: External parasites of poultry. University of Florida, 2019.
2. Susan Burek: Herbal Pest Management. Herbalist Backyard Poultry Magazine, 2011.
3. Susan Burek: A personal Perspective on using DE. Herbalist Backyard Poultry Magazine, 2018
4. Damerow, Gail: The Chicken Health Handbook. Storey, 2015.
5. KJ Theodore: The Dirt on Diatomaceous Earth. Shagbark Farms, 2019.
6. Amy C. Murillo: Mites of Poultry. Veterinary Manual, 2022
7. Eva Wallner-Pendleton: External and internal parasites of poultry. Animal Diagnostic Laboratory, 2015
Misschien vind je dit ook interessant:
