Als je kippen hebt, is het belangrijk om ze regelmatig te ontwormen. Wormen komen bij kippen namelijk veel voor. In dit artikel vind je antwoorden op veelgestelde vragen over het ontwormen van kippen en tips om ervoor te zorgen dat je kippen worm-vrij blijven.
2. Hoe krijgt een kip wormen?
Kort door de bocht: ze eten een wormeneitje op. Een kip kan door allerlei verschillende manieren een wormeneitje binnen krijgen. Ze kunnen bijvoorbeeld besmette poep van een tuinvogel of een andere (nieuwe) kip opeten. Maar dit kan ook gebeuren doordat de kip een insect op eet die wormeieren draagt. Dit kunnen allerlei dieren zijn, denk aan regenwormen, slakken, sprinkhaan, vlieg of een kikker. Een gezonde kip kan dat wel aan. Veel gezonde kippen hebben namelijk een paar wormen in zich. Zolang het lichaam van de kip gezond is, krijgen wormen niet de kans om te gaan nestelen en is er niks aan de hand. Maar als kippen ziek worden of gestrest raken, krijgen ze een verminderde weerstand waardoor de wormen de kans kunnen krijgen om zich te nestelen. Vanaf dat moment worden wormen een probleem voor je kip, want waar één worm het fijn heeft, worden er al snel nog 1000- en geboren. Wormen in een kip zijn voor een gezonde kip dus geen probleem, maar bij een kip met een verminderde weerstand pakken de wormen hun kans om in de kip een nieuwe familie te beginnen.
Lang niet alle wormen eitjes die de kip via de mest uitpoept zijn meteen al besmettelijk. In sommige gevallen hebben de eieren die via de mest zijn uitgepoept eerst tijd nodig om te rijpen. Dit kan wel een maand duren. Sommige soorten kunnen rijpen in bodembedekkers, anderen hebben daar insecten zoals regenwormen of vliegen voor nodig. Pas als de wormeneitjes rijp zijn, zijn ze besmettelijk.
3. Welke soorten wormen kan een kip krijgen?
Er zijn 5 soorten wormen die kippen in Nederland & België kunnen krijgen.
> De grote spoelworm: is een van de meest voorkomende wormsoorten bij kippen in de tuin. Ze kunnen wel 12 centimeter lang worden! Je kunt deze op spaghetti slierten lijkende wormen vaak zien in de mest en bij een heftige besmetting zelfs in de eieren.
> De kleine spoelworm: is ongeveer 1,5 cm groot, leeft in de blindedarm en is meestal niet schadelijk. De kleine spoelworm komt heel vaak voor bij kippen en is moeilijk om uit te roeien. De eitjes van de worm kunnen namelijk een aantal weken blijven leven in de grond, tot een andere kip ze weer opeet en het weer opnieuw begint. Deze worm komt daardoor vaak voor in te volle kippenhokken.
> De haarworm: is de kleinste worm bij kippen. De naam is gepast gekozen omdat deze wormen op haren lijken: het zijn hele dunne, draad achtige wormen van ongeveer 1 centimeter. Ze zijn vanwege hun kleine formaat meestal niet met het blote oog te zien. Een haarworm besmetting is voor een kip gevaarlijker dan een spoelwormbesmetting.
> De lintworm: heeft zoals de naam al doet vermoeden de vorm van een lint en kan wel 25 cm lang worden. Een lintworm hecht zijn kop vast aan de dunne darm. De rest van het lichaam bestaat uit verschillende segmenten die allemaal eieren bevatten. De worm kan de segmenten loslaten waardoor de eieren via de mest worden uitgepoept.
> De gaapworm: leeft in de luchtpijp en zorgt voor opvallende symptomen zoals gapen en hoesten. De gaapworm is een worm die zijn tanden vast klemt in de luchtpijp van je kip. Hierdoor worden je kippen erg benauwd en kunnen ze bloed gaan hoesten.
4. Zie je altijd wormen in de mest als mijn kip wormen heeft?
Nee! Pas bij een heftige besmetting zie je de wormen in de mest zitten. Voor die tijd zie je ze meestal niet, omdat ze dan nog in het lichaam van je kip zitten. De wormen eitjes zijn bij de meeste wormen soorten niet met het blote oog te zien.
Video van een kip met gaapwormen (geluid aan!)
Dit bloed hoesten kippen met gaapwormen op.
Op de foto is mest van een kip met een Grote spoelworm besmetting te zien. Je ziet de wormen duidelijk zitten. Je ziet ook darmslijmvlies (rood) als gevolg van de wormen die de darmwand hebben beschadigd.
Op de foto is mest van een kip met een kleine spoelworm besmetting te zien. Je ziet de wormen duidelijk zitten.
De segmenten van een lintworm zijn soms zichtbaar in de mest.
5. Is het verstandig om een mestonderzoek te laten doen?
Als je zeker wil weten dat je kip wormen heeft, kun je een mestonderzoek laten doen. Want lang niet altijd kun je een wormen besmetting aan de buitenkant zien, omdat de meeste wormen(eitjes) niet met het blote oog te zien zijn. Wil je zeker weten dat je kip last heeft van wormen? Dan is de enige manier om dit met zekerheid vast te stellen een mestonderzoek bij de dierenarts. Voor ongeveer 20 euro kan je dierenarts een mestonderzoek doen. Tijdens een mestonderzoek lever je mest van je kippen in. De dierenarts kijkt vervolgens met de microscoop hoeveel wormeneitjes in de mest zitten en zo ja, welke soort. Er zullen altijd wat wormen eitjes in de mest zitten. De dierenarts telt het aantal wormen eitjes en op basis daarvan kunnen ze berekenen of er sprake is van een besmetting of niet.
Er zijn bijna altijd wormeneitjes in de mest van je kippen aanwezig. Kippen in de tuin komen door insecten die ze eten nu eenmaal vaak in aanmerking met wormen. Dit is volkomen natuurlijk en normaal! Pas als er te veel eitjes in de mest zitten is er sprake van een wormenbesmetting. De dierenarts weet hoeveel teveel is.
Een kip met een verminderde weerstand zit vaak bol, zondert zich af van de rest, verzorgd zichzelf minder goed, heeft een wat bleke kam en lellen en doet 'anders dan anders.
6. Hoe vaak moet ik mijn kippen ontwormen?
Als je een wormen besmetting vermoed of als je zeker weet dat je kip wormen heeft, is het heel belangrijk om alle kippen na 2 weken nog eens te behandelen met Ontwormer. Het is belangrijk om de behandeling te herhalen. De 1e keer is voor het doden en verdrijven van de wormen die op dat moment in je kip zitten. De 2e keer is om de wormen die naderhand uit de eitjes zijn gekomen te behandelen. Als je preventief wil ontwormen dan kun je Ontwormer 1 keer per maand, 7 dagen achterelkaar door het drinkwater doen.
7. Moet ik al mijn kippen ontwormen?
Ja! Wormen kunnen zich gemakkelijk ongezien verspreiden. Als één van je kippen wormen heeft, is de kans zeer groot dat er meerdere kippen besmet zijn. Daarom is het belangrijk om al je kippen te behandelen om de verspreiding van wormen tegen te gaan.
Bronnen voor de wetenschappelijke onderzoeken:
1. P. E. Kaufman: Internal parasites of poultry. University of Florida, 2019.
2. Damerow, Gail: The Chicken Health Handbook. Storey, 2015.
3. P. Junquera: Capillaria spp in poultry. PARASITIPEDIA.net, 2022.
4. Hinton: Air sac mite infection, lung, gamebird. The Joint Pathology Center, 2014.
5. Proctor, Heather, and Ian Owens: Mites and birds: diversity, parasitism and coevolution. Trends in ecology & evolution, 2000.
6. Martin Ficken, DVM, PhD. Threadworms found in Chukar partridges. Texas A&M Veterinary Medical Diagnostic Laboratory, 2018.
7. Sibanda, Terence Zimazile: Managing Free-Range Laying Hens. An Indicative Study Animals, 2020.
Misschien vind je dit ook interessant:
